İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Psikiyatri Bölümünden Prof. Dr. Işıl Göğcegöz, aşırı yeme davranışının psikolojik etkilerini ve bu davranışın altında yatan nedenleri ele aldı.

Son yıllarda, yeme bozukluklarıyla benzer şekilde yeme bağımlılığı da tanı almış ve bu konuda tedavi yöntemleri gelişmiştir. Yeme bağımlılığının madde bağımlılığı ile benzerliği, bazı yiyeceklerin beynin ödül sistemini aynı şekilde etkilemesiyle açıklanabilir. Özellikle yağlı, şekerli ve karbonhidrat açısından zengin yiyeceklerin, beyindeki dopamin salınımını artırarak ödül mekanizmalarını uyardığı gösterilmiştir. Çikolata ve şeker gibi yiyecekler, bağımlılık yapıcı maddelerin etkilerine benzer bir şekilde, aşırı istek ve aşerme yaratabilir.

Yeme Bağımlılığı ve Obezite İlişkisi

Tıkınırcasına yeme bozukluğu olan obez bireyler, bağımlılıkla benzer davranışlar sergileyebilirler. Yapılan çalışmalar, obezite ve yeme bağımlılığı arasında önemli bir bağ olduğunu gösteriyor. Özellikle, aşırı yeme ve kontrolsüz tüketim davranışları, bağımlılıkta görülen kompülsif davranışlarla benzerlik göstermektedir.

Homeostatik ve Hedonik Yemek Arasındaki Fark

Yemek yeme davranışı, iki farklı sistem tarafından düzenlenir: homeostatik ve hedonik sistemler. Homeostatik sistem, hayatta kalmamız için gerekli olan yemekleri kontrol ederken, hedonik sistem beynin ödül merkezini devreye sokar ve tatmin edici, genellikle yüksek kalorili yiyecekleri tercih etmemize yol açar. Bu durum, aşırı yemek ve şekerli yiyeceklerin bağımlılığa dönüşmesinde etkili olabilir.

Yeme Bağımlılığı ve Beyindeki Kimyasal Tepkiler

Yüksek şeker ve yağ içeren yiyecekler, beynin çeşitli bölgelerinde dopamin salınımını artırarak haz verir. Bu süreç, alkol ve madde bağımlılığında görülen aşerme ve kontrolsüz tüketimle paralellik gösterir. Bu mekanizmalar, yeme bağımlılığında da aynı şekilde çalışır.

Sonuç olarak, yeme bağımlılığı, alkol ve madde bağımlılığı ile benzer şekilde aşerme, aşırı tüketim ve tolerans geliştirme gibi belirtileri içerebilir. Yeme bağımlılığına yönelik tedavi, bireylerin biyolojik, psikolojik ve sosyal ihtiyaçlarını bütünsel bir yaklaşım ile ele alarak etkili sonuçlar elde edilebilir.

Şeyma YILMAZ