İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Çocuk Hematolojisi ve Onkolojisi Bölümü'nden Prof. Dr. Zekai Avcı, tedavi sürecinde dikkat edilmesi gereken önemli hususları sıraladı. Kemoterapi, çocukların kan üretimini olumsuz etkileyerek alyuvar, akyuvar ve trombosit sayılarını düşürür. Bu durum, enfeksiyonlara ve kanama sorunlarına yol açabilir. Ebeveynlerin, çocuklarının bu risklerden korunması için özel önlemler alması gerekmektedir.

1. Hijyen Kuralları

Kemoterapi sürecinde, mikroplardan korunmak için hijyen oldukça önemlidir. Çocuklar, her yemek öncesinde ve sonrasında, tuvalet ihtiyaçları sonrasında ellerini sıvı sabunla en az 20 saniye süreyle yıkamalıdır. Vücut temizliği için yumuşak sabunla duş alınmalı ve özellikle koltukaltları ve kasıklar özenle temizlenmelidir. Ayrıca, diş temizliği de ihmal edilmemelidir. Akyuvar ve trombosit sayısı uygunsa, yumuşak diş fırçası ile günde en az iki kez fırçalanmalıdır. Aksi takdirde, antiseptik gargara ile ağız temizliği sağlanabilir.

2. Çevre Temizliği

Çevre temizliği, kemoterapi sürecindeki çocuklar için kritik bir önem taşır. Özellikle mantar oluşumunu artırabileceği için taze çiçekler veya saksı çiçekleri, hasta odasından uzak tutulmalıdır. Ayrıca, tüylü oyuncaklar ve peluş eşyalar da bu dönemde uygun değildir. Evdeki nemli ve küf oluşabilecek alanlar düzenli olarak temizlenmeli, klima bakımları aksatılmamalıdır.

3. Fiziksel Etkinlik ve Hareket

Trombosit sayısı düşük olan çocuklar, spor yapmaktan ve hareketli oyunlardan kaçınmalıdır. Vücutlarını sıkan, lastikli kıyafetlerden de uzak durulmalıdır. Ayrıca, hayvanlarla temas da dikkat edilmesi gereken bir diğer unsurdur. Bağışıklık sistemi zayıflamış çocuklar, özellikle hayvanın salyası veya dışkısıyla temas etmekten kaçınmalıdır.

4. Beslenme ve Gıda Hijyeni

Nötropenik dönemde, çiğ et, az pişmiş yumurta veya konserve besinlerden kaçınılmalıdır. Çiğ sebzeler ve kabuğu soyulamayan meyveler de tüketilmemelidir. Meyve ve sebzeler, hijyenik bir şekilde yıkanarak kabukları soyulmalı ve uygun pişirme koşulları sağlanmalıdır. Ayrıca, gıda hazırlarken kullanılan yüzeylerin, mutfak aletlerinin ve buzdolabının düzenli olarak temizlenmesi gerekir.

5. Ziyaretler ve Kalabalık Ortamlar

İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Çocuk Hematolojisi ve Onkolojisi Bölümü'nden Prof. Dr. Zekai Avcı, tedavi sürecinde dikkat edilmesi gereken önemli hususları sıraladı. Kemoterapi tedavisi gören çocukların akyuvar sayısı düşük olduğunda, hastaneye ziyaretler kısıtlanmalı ve kalabalık ortamlardan uzak durulmalıdır. Zorunlu hallerde ise maske kullanımı önerilir. Okul gibi kalabalık alanlara gitmek, yoğun kemoterapi dönemlerinde ertelenmelidir.

6. Sağlık Durumundaki Değişiklikler

Prof. Dr. Zekai Avcı, kemoterapi gören çocuklarda herhangi bir sağlık değişikliği durumunda hemen doktora başvurulması gerektiğini vurgulamaktadır. Şunlar önemli uyarılar arasında yer alır:

• Ateş, titreme
• Ağız içi yaralar
• Şişlik, ağrı, hassasiyet görülen damar yolu bölgesi
• Şiddetli öksürük, kanlı balgam, nefes darlığı
• Ani gelişen kol/bacak uyuşması, çift görme, bilinç bulanıklığı
• Şiddetli karın ağrısı, kusma, ishal
• Uzun süreli burun veya dişeti kanaması
• İdrarda kanama veya yanma
• Ciltte kırmızı döküntüler veya morluklar

Tedavi süreci boyunca, tüm bu önlemler ve uyarılar, çocuğun sağlığının korunması için büyük önem taşır. Doktorların önerilerine harfiyen uymak, tedavi sürecini daha güvenli hale getirebilir.

Şeyma YILMAZ