2024 yılı, kadınların spor, siyaset, ekonomi ve akademi gibi birçok alanda önemli kazanımlar elde ettiği bir yıl oldu. Fransa’da kürtaj hakkı anayasal güvenceye alınırken, Meksika ve Kuzey Makedonya tarihlerinde ilk kadın devlet başkanlarını seçti. Paris 2024 Olimpiyatları, kadın ve erkek sporcuların eşit temsiliyle cinsiyet eşitliğinde bir dönüm noktası oldu.

Ancak, dünya genelinde her gün yaklaşık 137 kadının aile içi şiddet nedeniyle hayatını kaybetmesi ve kadınların ekonomi, eğitim ve siyasette erkeklere göre %68 daha dezavantajlı olması, mücadelenin devam ettiğini gösteriyor. Türkiye’de kadın istihdam oranı %33’e yükselmiş olsa da, kadınların aynı işi yapan erkeklerden daha düşük maaş aldığı görülüyor. Kadın akademisyen oranı ise %46 ile Avrupa ortalamasının üzerinde. Yerel seçimlerde kadın muhtar oranı %2’den %5’e çıkarken, kadın cinayetleri ve toplumsal cinsiyet temelli şiddet hala ciddi bir sorun olmaya devam ediyor. MTM Medya Takip Merkezi, konuya dair internet, sosyal medya, televizyon ve yazılı basını detaylı bir şekilde inceleyerek 196 ülkeden 187 farklı dilde yayımlanan 150 milyonu aşkın yerli ve yabancı yayını analiz etti. İşte ay ay “Dünya Kadın Gündemi” ve araştırmada öne çıkan çarpıcı sonuçlar:

OCAK 2024

• Japon hakem Yoshimi Yamashita, AFC Erkekler Asya Kupası’nda Avustralya-Hindistan maçını yöneterek, turnuvayı yöneten ilk kadın hakem oldu.
• Emniyet, kadına şiddet uygulayan 670 kişiye elektronik kelepçe takılacağını açıkladı.
• Avrupa Adalet Divanı, aile içi şiddet mağdurlarına mülteci statüsü verilmesi yönünde karar aldı.
• Türkiye’de Anayasa Mahkemesi, kadınlara evlilik öncesi soyadlarını kullanma hakkı tanıyan kararı yürürlüğe koydu.
• Stanford Üniversitesi'nden yapılan bir açıklamada, 30 yaş altı kadınların politik olarak liberal eğilimli, erkeklerin ise muhafazakâr olduğu vurgulandı.

ŞUBAT 2024

• Yükseköğretim Kurulu (YÖK), Türkiye’de kadın akademisyen oranının %46'ya ulaştığını açıkladı.
• Türkiye'nin ilk kadın Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan görevinden ayrıldı.

MART 2024

• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, kadın istihdam oranının %33'e yükseldiğini duyurdu.
• Fransa, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nde kürtaj hakkını anayasal güvence altına aldı.
• ABD’li finans şirketi MSCI, Yeni Zelanda'da kadın CEO'ların erkek meslektaşlarından iki kat fazla kazandığını açıkladı.
• TÜİK, Türkiye’de kadınların aynı işi yapan erkeklerden daha düşük maaş aldığını açıkladı.
• 31 Mart yerel seçimlerinde kadın muhtar oranı %2’den %5’e çıkarak yerel yönetimlerde kadın temsilinin arttığını gösterdi.

NİSAN 2024

• Judith Tuluka Suminwa, Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin ilk kadın başbakanı olarak atandı.
• Birleşmiş Milletler, kadınların eğitim, sağlık, ekonomi ve siyasi temsil alanlarında erkeklere kıyasla %68 daha dezavantajlı olduğunu açıkladı.

MAYIS 2024

• İyi Parti Genel Başkanı Meral Akşener, seçimli kurultayda koltuğunu Müsavat Dervişoğlu'na devretti.
• Avrupa Parlamentosu, kadın sünnetini ve zorla evlendirmeyi suç kapsamına aldı.
• Kuzey Makedonya'nın ilk kadın Cumhurbaşkanı Gordana Siljanovska Davkova görevi devraldı.
• Dünya Sağlık Örgütü (WHO), dünya genelinde her gün yaklaşık 137 kadının aile üyeleri tarafından öldürüldüğünü açıkladı.

HAZİRAN 2024

• Meksika’da genel seçimleri kazanan Claudia Sheinbaum, ülkenin ilk kadın devlet başkanı seçildi.
• İsviçre'nin Fribourg şehrinde, çalışan kadınlara regl dönemlerinde üç gün izin hakkı tanıyan bir uygulama başladı.
• Japonya’da feminist Ueno Chizuko, Time dergisinin “En Etkili 100 Kişi” listesinde yer aldı.
• Batı Afrika ülkesi Sierra Leone’de 18 yaş altı evlilikler yasaklandı.

TEMMUZ 2024

• Paris 2024 Olimpiyat Oyunları, kadın ve erkek sporcuların eşit sayıda temsil edildiği ilk olimpiyat olarak tarihe geçti.
• Paris Olimpiyatları açılışında "Son Akşam Yemeği" tablosunun kadın kıyafeti giyen bir erkek tarafından canlandırılması eleştirilerin hedefi oldu.

AĞUSTOS 2024

• Taliban yönetimi, Afganistan’da kız çocuklarının ortaokul ve üniversite eğitimine erişimini engelledi.
• Galler Bölgesel Başbakanı Vaughan Gething'in istifasının ardından Eluned Morgan, "Galler'in ilk kadın Başbakanı" seçildi.
• Dünya Sağlık Örgütü, dünya genelindeki genç kızların dörtte birinin partnerleri tarafından fiziksel veya cinsel şiddete maruz kaldığını açıkladı.
• 8 yaşındaki Narin Güran, Diyarbakır Tavşantepe'de vahşice katledildi.

EYLÜL 2024

• Dünya Ekonomik Forumu, Küresel Cinsiyet Farkı Raporu'na göre; cinsiyet eşitliğinin en yüksek olduğu ülkenin İzlanda olduğunu duyurdu (%90,8).
• Arjantin’de, gazeteci Marina Abuiso’ya karşı çevrimiçi tacizden suçlu bulunan bir sosyal medya fenomeni sosyal hizmet cezasına çarptırıldı.
• Aktivist Ayşenur E. Eygi, İsrail askerleri tarafından katledildi.

EKİM 2024

• Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), dünya genelinde kadınların istihdam oranını %45,6 olarak açıkladı.
• Ayşenur Halil ve İkbal Uzuner, İstanbul’da vahşice katledildi.

KASIM 2024

• İran'da "uygunsuz başörtüsü" nedeniyle güvenlik güçlerinin saldırısına uğrayan bir kadın öğrenci, üniversitede iç çamaşırıyla yürüdü.
• Kadın başkan adayı Kamala Harris, 5 Kasım ABD başkanlık seçimlerinde rakibi Donald Trump'a karşı yarışı kaybetti.

ARALIK 2024

• BBC, 2024’ün İlham Kaynağı 100 Kadını listesini açıkladı; listede Nobel Barış Ödülü sahibi Nadia Murad ve Türkiye'den Nejla Işık da yer aldı.
• İran parlamentosu, kadınların örtünme mecburiyetine karşı direnişi kırmak amacıyla zorunlu tesettür yasasını onayladı.
• Suudi Arabistan, kadınların iş gücüne katılım oranının %36,2’ye çıktığını duyurdu.
• Taliban, Afganistan’da kadın istihdam eden tüm yerli ve yabancı sivil toplum kuruluşlarının faaliyetlerini yasakladı.
• Millî Eğitim Bakanlığı, Türkiye'deki kadın okuryazarlık oranının %96'ya yükseldiğini açıkladı.
• Türkiye'yi ayağa kaldıran Narin Güran Davası’nda; anne, ağabey ve amca müebbet, Nevzat Bahtiyar ise 4 yıl 6 ay hapis cezası aldı.

2025 Yılı Başlangıcı

• Ocak ayında, Gürcü gazeteci Mzia Amaghlobeli hükümet karşıtı protestolar nedeniyle tutuklandı.
• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu, 2024’te 394 kadının cinayete kurban gittiğini, 20’sinin koruma altındayken öldürüldüğünü duyurdu.
• KADIN-TİS çatısı altında iş kadınları, Türkiye'nin ilk işveren kadın sendikasını kurma kararı aldı.

ŞUBAT 2025

• Gazeteci Özlem Gürses, YouTube kanalında söylediği sözler nedeniyle ev hapsine mahkum edildi. Ancak ceza, 52 gün sonra kaldırıldı.
• Borsa İstanbul'a kayıtlı 562 şirketteki kadın üye oranı %17,9’dan %18,7’ye yükseldi.
• İspanya Futbol Federasyonu eski başkanı Luis Rubiales, milli futbolcu Jenni Hermoso’yu tacizden suçlu bulundu.
• Gazeteci Nevşin Mengü, terör örgütü PYD/YPG propagandası yaptığı iddiasıyla 1 yıl 3 ay hapis cezasına çarptırıldı, ancak ceza 3 yıl süreyle ertelendi.
• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, 2024-2028 "Kadının Güçlenmesi Strateji Belgesi ve Eylem Planı"nı yayımladı.

Şeyma YILMAZ