Otistik çocuk ebeveyni olmak son yıllarda en çok araştırılan konulardan biri haline geldi. Genellikle ilk 3 yaşta başlayan ve kendini gösteren otizm hayat boyu devam eden bir durum. Otizm için bir hastalık olduğunu söylemek kesinlikle doğru değil. Kişinin etrafıyla sözel ve sözel olmayan şekilde uygun ilişki kurmakta zorlanması durumu olan otizm gelişimsel bir bozukluk. Günümüzde basit testler ile erken tanı konulabilen otizm, hem bu durumu yaşayan bireyi hem de ebeveynlerini oldukça etkiliyor.

DIŞ DÜNYA İLE TEMAS DEĞİŞEBİLİR

Aile Çift Ve Evlilik Danışmanı Anila Çelik, otizm sebeplerini tek bir nedene bağlamamak gerektiğini belirterek şu açıklamalarda bulundu:

“Çocukların gelişim süreci boyunca aileler dış dünya ile direkt olarak temas içerisinde bulunuyor. Eğer otizm durumuna sahip bir çocuğa ebeveynlik yapıyorsanız dış dünya ile temasınız daha farklı hale gelebilir. Hiç istenmese de kesinlikle etik olmasa da talep etmeseniz dahi yorumlar ile karşılaşmanız söz konusu olabilir. 

Başka insanların duygularını okumak ve eşlik etmekte zorlanmaları otistik çocuklarda görülen sorunlar listesinin başında geliyor. Otizm bir hastalık olarak ele alınmasa da sosyal hayata karışmayı zorlaştırıyor olması sebebiyle aileler tarafından da dikkat edilmesi gereken etkenler var. Aile çocuğuna otizm tanısı koyulması ile birlikte hayatının farklı bir noktaya evrildiğinin farkında. Ancak aynı farkındalık ne yazık ki çevre tarafından çoğu zaman gösterilmiyor. 

Belirli sınırların dışına çıkamayan ve tekrarlayan davranış kalıplarını içeren bir durum bozukluğu olan otizm çocukların ailelerine zor anlar yaşanmasına da yol açabiliyor. Çocukluk döneminde gelişim gösteren ve bireyin toplum içerisinde rahat bir şekilde vakit geçirmesini engel olan otizm aileler tarafından da fark edilmesi gereken bir durum.” 

OTİZMLİ ÇOCUKLARIN AİLELERİNE NE DENMEMELİ? 

“Otizm spektrum bozukluğunun kendine ait farklı çeşitleri olduğunu dile getirmek mümkün. Otizm tanısı konulmuş çocukların aileleri tarafından en çok araştırılan konuların arasında ise neden bu gibi bir durumun meydana geldiği bulunuyor.” diyen Çelik sözlerine şu şekilde devam etti:

“Otizm spektrum bozukluğuna sebep olan tek bir neden dile getirmek mümkün değil. Yapılan araştırmalar hem genetik hem de çevresel faktörlerin farklı roller oynadığını gösteriyor. Ancak buna rağmen tek bir sebep dolayısıyla meydana geldiğini dile getirmek mümkün olmuyor. 

Otistik çocukların aileleri ne yapmalı hakkında araştırma yapan ebeveynlerin mutlaka profesyonel destek alması gerektiğini söylemek gerekiyor. Otizm sahibi bir çocuğunuz varsa çevreden gelecek istenmeyen yorumlara açık olmanız ne yazık ki zorunluluk haline geliyor.”

GEÇMİŞ OLSUN YORUMUNDAN UZAK DURMAK ÖNEMLİ! 

Otizm durumu ile ilgili yapılmaması gereken yorumların başında geçmiş olsun yorumunun geldiğini belirten Çelik: “Çocuğunuzda otizm belirtileri varsa bu yoruma alışık olmalısınız. Otizm kesinlikle bir hastalık olmadığı gibi geçici bir durumda değil. Doğuştan gelen ve hayat boyu devam eden nörogelişimsel bir engel olan otizm geçmiş olsun denmemesi gereken bir durum. 

Otistik çocuk ebeveynlerinin karşılaştığı en büyük problemlerin arasında ise otizmin başlarına gelen bir felaket olduğunu dile getiren çevre var. Bunun yanı sıra çocuğunuzda otizm tanısı koyulduğunda çevreden size dair çok mu televizyon izledik gibi suçlamalar gelmesi ne yazık ki söz konusu. Ancak çevresel bir faktör sebebiyle otizm meydana gelmesi ya da oluşması söz konusu olmadığı gibi bu gibi yorumların kesinlikle can sıkıcı olduğu da kabul edilmesi gereken bir gerçek.” dedi.

SABIRLI VE ANLAYIŞLI OLMAK OTİZMLİ ÇOCUK EBEVEYNİ OLMANIN İLK KURALI 

Anne ve babaların otistik çocuklara yaklaşımı otizmi tamamen giderme konusunda yeterli olmasa da sosyal hayata alışmaları konusunda önemli bir rol oynadığını belirten Anila Çelik:

“Otizmin en zorlayıcı belirtilerinin arasında tek bir hareketi sürekli olarak devam ettirmek var. Bu durum elbette ebeveynler için çok zorlayıcı bir süreç haline gelebiliyor. Ancak çocuğunuzun sürekli olarak aynı hareketleri devam ettirdiği bu süreçte bilinçli olarak yapmadığını ve mutlaka sabırlı olmanız gerektiğini göz ardı etmemelisiniz. 

Otizmli çocukların en çok ihtiyaç duydukları his ve duygu anlayış. Eğer otizmli çocuğunuza yeterince anlayış göstermiyorsanız bu durum durumun kötüleşmesine yol açabileceği gibi davranışlarında daha büyük bozukluklara da sebebiyet verebilir. Otizmli çocukların mutlaka sıcak ve anlayışlı davranışlar ile karşılaşması gerekir. 

Çocuğunuzda otizm tanısı koyulduktan sonra nasıl bir yol izlemeniz gerektiği ile ilgili kafa karışıklığı yaşıyorsanız bu konuda mutlaka profesyonel bir destek almalısınız. Çocuğuna otizm tanısı koyulan ebeveynlerin yaptıkları en büyük hata fazla otoriter davranışlar göstermektir. Otorite otistik çocuklarda psikolojik sorunlar olarak sizlere geri dönüş yapabilir.” açıklamasında bulundu. 

OTORİTER TAVIRLAR YERİNE YAPILMAMASI GEREKENLERİ BASİTÇE ANLATIN 

Otorite ve sıkı tavırlar yerine istenmeyen davranışların neden yapılmaması gerektiğine dair anlaşılır açıklamalar yapılması gerektiğine değinen Çelik:

“Fakat yaptığınız ilk açıklamanın hemen anlaşılır olmasını beklemeniz ne yazık ki bir hayalden öte değildir. Otizmli çocuklar tek bir seferde anlamakta zorlanan bilecekleri gibi aynı açıklamanın birkaç kere yapılmasını talep edebilir. 

Otizmli bir çocuğunuz varsa mecaz anlatımlardan kaçınmanız önerilir. Bunun yerine işleri daha da zor hale getirmeden gerçekten istediğiniz şeyi neden istediğinizi mümkün olan en basit şekilde anlatmaya çalışmalısınız. Bunun yanı sıra otizmli çocukların nesneleri öğrenme konusunda çok hevesli ve başarılı olduklarını da unutmamalısınız. Dolayısıyla otizmli çocukların eğitimleri konusunda mutlaka detaylı ve titiz çalışmalar yapılması önemlidir.” İfadelerini kullandı.

HABER: Kübra Yeşilçay