Halk arasında ‘sıcak çarpması’ ya da ‘güneş çarpması’ olarak bilinen hipertermi zamanında müdahale edilmediğinde ölüme kadar gidebilen çok ciddi bir sorun. Acıbadem Kozyatağı Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Meltem Batmacı “Vücudumuz 37.5 dereceyi korumak amacı taşır, çünkü yaşamsal biyokimyasal olaylar, hücrelerin hayatını idame ettirebilmesi için optimum vücut ısısı 37.5 derecedir. Bu sıcaklığın altı da, üstü de yaşam için zorlayıcı ve tehdit edicidir. Aşırı sıcak ve nemli hava, hissedilen sıcaklığı artırdığı gibi yeterince sıvı alınmadığı ve uzun süre güneşe ya da sıcağa maruz kalındığı durumda vücuttaki ısı düzenleyici mekanizmalar işlevini yerine getiremez. Sıcak çarpması olduğunda halsizlik, baş dönmesi, tansiyon düşüklüğü, çarpıntı, huzursuzluk ve şuur kaybı gibi olgularla birlikte kalpten beyne, kaslardan böbreklere kadar ciddi hasarlar gelişebilir. Sorunun şiddetine göre müdahalede geç kalınırsa ölüme dahi yol açabilir” diyor. 

Sıcak çarpmasından korunmak için!

Özellikle kronik hastalığı olanlar (diyabet, hipertansiyon, kalp hastalığı, akciğer/ böbrek hastalığı vb), yaşlılar, çocuklar, hamile ve emzirenler, yatağa bağımlı, hareketleri kısıtlı, bakıma muhtaç olan kişiler (sıcaktan kaçınma davranışı gösteremezler), demans hastaları, psikiyatrik hastalığı olanlar, obezler ve kronik ilaç kullananlarda sıcak çarpmasının çok daha tehlikeli olabildiğini belirten Dr. Meltem Batmacı, risk grubundaki kişilerde çok daha dikkatli olunması gerektiğini vurguluyor. İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Batmacı; sıcak çarpmasından korunmak için; günde en az 2,5 litre su içmek, hafif gıdalar yemek, vücudu saran giysilerden kaçınmak, teri emen ve pamuklu açık renk giysiler giymek, güneş koruyucu ve şapka kullanmak, aşırı egzersizden kaçınmak, egzersiz için daha serin olan sabah veya akşam saatlerini tercih etmek, 10-16 saatleri arası güneşten kaçınmak, araba çalışmazken içinde kalmamak ve sık ılık duş almak gerektiğini vurguluyor. 

Dikkat! Bu belirtiler baş gösterdiyse!

Dr. Meltem Batmacı sıcak çarpmasının belirtilerini şöyle sıralıyor: “Terleme (her zaman olmayabilir hatta bazen tamamen durabilir), halsizlik, bitkinlik, isilik denilen döküntüler, sıcak krampları, kas ağrısı, kas spazmı, baş dönmesi, bayılma, tansiyon düşüklüğü, nabızda hızlanma, bulantı- kusma, baş ağrısı, baş dönmesi, ateş, nefes darlığı, hızlı nefes alıp verme, çarpıntı, göğüs ağrısı, ritm problemleri, huzursuzluk, sersemlik, şuur bozukluğu, halüsinasyon, bilinç kaybı, koma. Bu belirtilerden biri bile varsa mutlaka doğru tedavi yöntemlerini uygulamak gerekir.” 

Sıcak çarpması olan kişiye nasıl davranılmalı?

Sıcak çarpması semptomları başlamış birine evde ya da dışarıda doğru yaklaşımlarda bulunmak gerektiğini vurgulayan Dr. Meltem Batmacı, hayat kurtaran yöntemleri şöyle sıralıyor;

Kişi mümkünse serin hava akımı olan, gölge bir yere taşınmalı

Sakin olması ve olabildiğinde hareket etmemesine özen gösterilmeli

Dinlendirilmeli ve bulunduğu ortam serinletilmeli

Bilinci açıksa azar azar ve sık sık soğuk su içirilmeli. Mide kramplarına neden olabileceğinden buzlu su içirilmemeli

Şekerli içeceklerden, alkol ve kafeinli içeceklerden uzak durulmalı

Ilık suyla kompres yapılmalı, mümkünse ılık suyla duş aldırılmalı

Tansiyonu düşmüşse ayaklarının altına yükselti koyularak ayakları yukarı kaldırılmalı

Tüm bunlara rağmen durumunda rahatlama olmuyorsa mutlaka sağlık kuruluşundan yardım alınmalıdır.