Yüce Allah Kur’an-ı Kerim ‘ de şöyle buyurmaktadır:”

“Allah'a kulluk edin, 

O'na bir şeyi ortak koşmayın. 

-Ana babaya,

-Yakınlara, 

-Yetimlere, 

-Düşkünlere, 

-Yakın ve uzak komşuya, -Yanınızdaki arkadaşlarınıza -Yolcuya 

-Elinizin altında bulunan kimselere 

-Ve Bunların hepsine iyilik edin. -Allah, kendini beğenip öğünenleri, yani kibirli olanları elbette sevmez. [Nisa ayet 36]

“Komşu komşunun,kül’üne muhtaçtır diye boşuna mı denmiştir!

Allah Resul’ü bizleri komşumuz ile uyarmamış mıdır?

-“ Komşuları aç, kendileri tok yatan benim ümmetim olamaz diye buyur.

-“ Bir gün Cebrail geldi, bana komşularımdan bahsedince, az kalsın komşuyu komşuya Mirascı kılacağını sandım diye buyuran Allah Resulü değil midir.

Atalarımız! Ev alma komşu al, derken iyi komşu en yakın dost ve kardeşten ileridir.

-“ peygamber Sav efendimiz komşunun şerrinden emin olmayan kimse cennete giremez diye buyurmuştur.

-allah’a ve ahiret gününe iman eden kimse, komşularını rahatsız etmesin diye uyumuşlardır.

Resulullaha komşunun komşuya olan hakkı sorulduğunda?

göstermiştir:

-“ Cebrâil, komşu hakları üzerinde o kadar önemle durdu ki, neredeyse komşuyu komşuya mirasçı yapacak zannettim. ” ( Buharî, Edeb 28; Müslim, Birr 140-141 )

-“ Allah’a ve âhiret gününe inanan kimse komşusunu rahatsız etmesin. ” ( Buhârî, Edeb 31; Müslim, İman 74, 75 )

-“ Allah’a ve âhiret gününe inanan kimse komşusuna iyilik etsin. ” ( Müslim, İman 77 

Peygamber (Sav)efendimiz’e birileri gelip Komşularımız’a karşı sorumluluklarımız nelerdir diye sorduklarında?

Ona!

-komşularımız hasta olduğunda onları ziyaret edin

-Öldüğünde cenazesine katılın,

-Sizleden borç istediğinde ona verin

-Herhangi bir konuda yardım istediğinde yardımcı tavsiyesinde bulunmuşlardır.

komşumuzun kötü huylarının araştırılıp dedikodusunun yapılmasını ise yasaklamış[4] ve “Allah katında komşuların hayırlısı, komşusuna faydalı olandır.”[5] buyurarak komşularımıza her alanda iyi davranmamızın Allah katındaki derecemizi belirleyeceğini ifade etmiştir. Atalarımız da “Ev alma komşu al.” ve “Komşu komşunun külüne muhtaçtır.” gibi sözlerle komşuluk ilişkilerinin ne denli önemli olduğunu belirtmişlerdir.

Yine Peygamberimiz ( s.a.s. ), Allah katında en hayırlı komşunun, komşularına en çok iyilik yapan kimse olduğunu ( Tirmizî, Birr 28 ) ve komşusunun, kötülük yapmasından korktuğu kimsenin tam olarak iman etmiş sayılmayacağını ( Buhârî, Edeb 29; Müslim, İman 73 ) ifade buyurmuştur. 

Komşuluk aynı zamanda insanın karakterini ve iç dünyasını anlamanın önemli bir vasıtasını teşkil eder. Bir kişi Hz. Ömer’in yanında başka birinden övgüyle bahsediyordu. Bir müddet sonra Ömer ( r.a. ) ile aralarında şöyle bir konuşma geçti:

“ –Onunla hiç yolculuk yaptın mı? ”

“ –Hayır. ”

“ –Alışveriş gibi ictimâî bir muamelen oldu mu? ”

“ –Hayır. ”

“ –Peki sabah-akşam ona komşu oldun mu? ”

“ –Hayır. ”

Bu cevaplar üzerine Hz. Ömer:

“ –Kendisinden başka ilâh olmayan Allah’a yemin ederim ki, sen onu tanımıyorsun ”dedi. ( Gazâlî, İhyâu Ulûmi’d-Dîn, Beyrut 1990, III, 312 )

Âyette uzak ve yakın komşudan bahsedilir. Yakın komşu, evleri en yakında olan komşular, uzak komşu ise nispeten daha uzakta olan komşulardır. Yakın ve uzak kavramları, akrabalık bağının bulunup bulunmaması veya müslüman olup olmama ölçülerine göre de değerlendirilebilir. İslâm’a göre gayri müslim komşuların da komşuluk hakkı vardır.

Buna göre:

›    Komşu hem akraba hem de mü’min ise bunun üzerimizde üç hakkı vardır. Akraba hakkı, iman kardeşiliği hakkı, komşu hakkı.

›    Mü’min ise iki hakkı vardır: İman kardeşliği hakkı ve komşu hakkı.

›    Gayr-i müslim ise, onun da komşuluk hakkı vardır.

Allah Allah katında, komşuların en hayırlısı komşularına karşı en iyi davrananlardır.

Son olaraktan ve hem can alıcı hadis bu olsa gerek!

-“Komşuna karşı iyi davran ki Müslüman olasın

Araştırmacı ve ilahiyatçı yazar Hüseyin DENİZ