Geçenlerde bir ziraatçı dostumu ziyarete gitmiştim. Ekonomiden, dış güçlerden, Türkiye’nın durumundan konuşurken konu meyvelere geldi. Bunun üzerine ben şu soruyu sordum.

Bütün meyve ağaçları çiçek açarken, incir ağacı neden çiçek açmaz, direk meyve veriri? dedim.

Aldığım cevap çok ilginçti ve bunu sizler ile paylaşmak istedim. Zira bilginiz olsun istedim.

‘’ İncirler teknik olarak meyve değil ters yüz edilmiş çiçeklerdir. Çiçekleri armut şekilli bir kozanın içinde açar ve daha sonra olgunlaşıp yediğimiz meyvelere dönüşür.

Daha sonra her bir çiçek bir adet bir tohumlu aken adı verilen sert kabuklu bir meyve oluşturur. Her incir birkaç adet aken den oluşur. Yani incir yediğimizde aslında birden çok meyve yemiş oluruz. Ama inciri sıradışı yapan şey sadece bu değil. İncir çiçekleri içeride büyüdüğü için özel bir polenleşme sürecine ihtiyaç duyarlar.

Polenleri yayması için rüzgara veya arılara bel bağlayamazlar. İşte bu noktada incir arısı devreye girer. İncirler genetik malzemesini yayacak incir arısı olmadan türlerini devam ettiremezler. İncir arısı da incir olmadan yaşayamaz çünkü larvalarını buraya bırakır. Bu ilişkiye mutualizm adı verilir.

Dişi incir arısı yumurtalarını bırakmak için erkek incire girer bu arada erkek incirleri yemiyoruz. Erkek incir arı yumurtalarını ikame edecek bir şekle sahiptir. Dişi arının kanatları ve anteni incirin küçük aralığından içeri girerken kopar bu yüzden arı içeri girdiğinde dışarı çıkamaz. Buradan sonra yaşam döngüsünü sürdürme görevi yavru arılardadır. Erkek yavru arılar kanatsız doğarlar çünkü yegâne görevleri dişilerle çiftleşmek ve incirin dışına doğru bir tünel kazmaktır. Dişi yavru bu tünelden dışarı çıkarak polenide beraberinde götürür. Eğer incir arısı yanlışlıkla erkek incir yerine yediğimiz dişi incirlerin içine girerse içeride üremesi için gerekli koşullar bulunmaz. Ve geri dışarıda çıkamaz çünkü kanatları ve anteni kopmuştur.

Bu yüzden ne yazık ki arı içeride ölür ama bu gereklidir. Çünkü çok sevdiğimiz bu meyvenin polenleri bu şekilde dağıtılır. Endişelenmeyin bu demek değil ki incirin içindeki çıtır çıtırlık arı kadavrası. İncir arıyı proteine parçalamak için fişin incir enzimi adı verilen bir enzim kullanır. Ancak yine de bu enzim hayvanın dış iskeletini tümüyle parçalamaz. Yani evet teknik olarak inciri ısırdığınızda aslında incir arılarını veya diğer bir deyişle zamanında incir arısı olan bir şeyi de yiyorsunuz.’’

Umarım faydam olmuştur.

Kalın sağlıcakla…